Çin'in Wuhan kentinde ilk vakalar 12-29 Aralık 2019'da tespit edilirken, 31 Aralık 2019'a kadar Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)'ye bildirilmemişti. Wuhan kenti 23 Ocak 2020'da izolasyon altına girdiğindeyse çoktan virüs Japonya, Güney Kore, Tayland ve ABD'ye yayılmıştı.
Dünya Sağlık Örgütü, Acil Durum Komitesini 22 Ocak 2020'ye kadar toplamazken, 30 Ocak 2020'de Covid-19 salgını sebebiyle "acil durum"ilan etti.
Pekin yönetimiyle ilgili konuşulan soru işaretleri, Amerika'nın virüsün Wuhan kentindeki viroloji enstitüsünün laboratuvarından sızmış olabileceği iddiaları ve Dünya Sağlık Örgütü'nün heyetinin Pekin'in salgına karşı tedbirleri alamayacak kadar yavaş olduğunu dile getirmesinin ardından söylentiler arttı.
Salgın konusunda bildiklerin tüm dünyadan gizlemekle suçlanan Pekin yönetiminin yanlış yönlendirmesiyle Dünya Sağlık Örgütü, 12 Ocak'a kadar "insandan insana bulaşma konusunda net bir kanıt olmadığını" söylemişti. 21 Ocak tarihinde Dünya Sağlık Örgütü'nün virüs hakkında ilk raporu yayınlandığında, virüs Çin'de 278 kişiye bulaşmıştı ve 3 ülkeye yayılmıştı.
İngiltere'nin Dailymail gazetesinde yer alan haberlere göre salı günü akşamı İngiltere'nin ITV kanalında yayınlanacak olan belgeselde, Çin'in salgının başladığı ilk günden itibaren salgınla ilgili gerçekleri nasıl gizlediği ver çarptırdığı anlatılıyor.
ITV'DE YAYINLANACAK BELGESEL İÇİN YAPIMCILARIN AÇIKLAMALARI
Belgeselin konusu 2020'de Covid-19'un dünyanın dört kıtasına nasıl yayıldığı olacak. Belgeselde Tıp uzmanlarının görüşleri, Çin'deki salgına genel bir bakış, dünyanın değişik devletlerinin salgının ilerleyişine nasıl tepkiler verdikleri ve yetkililerin tehlikenin üstünü nasıl örtmeye çalıştıkları konu ediniliyor.
Çin'in dünyaya Covid-19 salgınının erken aşamaları hakkında yalan söylediğine ve küresel bir salgın haline gelmesine göz yumduğu da belgeselde anlatılıyor.
Belgeselde bir vatandaş gazeteci tarafından gizli bir şekilde filme alınan Çin sağlık görevlileri, virüsün ölümcül olduğunun farkında oldukları da şu sözlerle ortaya çıkıyor:
"Aslında, Aralık sonunda veya Ocak başında tanıdığım birinin akrabası bu virüsten öldü. Tanıdığım insanlar da dahil olmak üzere onunla yaşayanların çoğuna da virüs bulaştı."
"Hepimiz insandan insana bulaşma konusunda herhangi bir şüphe olmaması gerektiğini hissettik."
KONUŞMALARI YASAKLANDI
Dailymail haber sitesinden yayınlanan habere göre, Çin'de salgının ilk ortaya çıktığı dönemde durumu belirlemek amacıyla yapılan toplantılarda doktorlara virüsün ne kadar tehlikeli olduğu konusunda "konuşmamaları" söylendi.
İsminin açıklanmamasını talep eden bir doktor, " Bu virüsün insandan insana bulaşabildiğini biliyorduk ancak bize konuşmamamız söylendi." dedi.
Sağlık çalışanları ayrıca, seyahat ve kalabalığın virüsün yayılmasını hızlandırdığını fark ettiklerinde, yetkililere Ay Yeni yılı kutlamalarını iptal etmelerini söylediklerini ancak dikkate alınmadıklarını söyledi.
Wuhan'daki salgınla ilgili hazırlanan belgesele konu olan uzmanlarının ifadeleri arasında Tayvan Hastalık Kontrol Merkezleri'nin genel müdür yardımcısı ve bulaşıcı hastalıklar uzmanı Dr. Yi-Chun Lo tarafından da desteklendi.
LO,WUHAN’da GÖREV YAPAN SAĞLIKÇILARIN İFADELERİNİN GERÇEĞİ YANSITTIĞINI SÖYLERKEN ŞÖYLE EKLEDİ:
"Pekin yönetiminin salgının ilk ortaya çıktığı dönemlerde edindiği tutum sadece başarısızlık ve karmaşaydı. Çin salgın konusunda şeffaf davransaydı ve dünyaya gereken bilgileri hızlı bir şekilde aktarsaydı, salgın başladığında önlenebilirdi."
Londra'daki Francis Crick Enstitüsü'nden Virolog Paul Nurse tehlikelinin boyutuna dikkat çekmek için , koronavirüs salgınını Avustralya’nın hızlı yayılan orman yangınlarına benzetti ve ‘Birkaç yüz yıl önce yayılması iki, üç, dört, beş yıl almış olabilecek şeyler 24 saatte yayılabilir’ dedi.
DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ RAPORDA PEKİNİN TUTUMUNU ELEŞTİRDİ
Pazartesi, Dünya Sağlık Örgütü tarafından hazırlanan raporda, Pekin yönetiminin salgının ilk zamanlarındaki tutumu eleştiriliyor ve "halk sağlığı önlemlerinin Çin'deki yerel ve ulusal sağlık yetkilileri tarafından daha güçlü bir şekilde uygulanabileceğinin" altını çiziyor.
2020'nin Temmuz ayında Avustralya'nın da dahil olduğu birçok ülkede Pekin yönetimini Covid-19 virüsünün kökünü dünyadan saklamakla eleştirilmişti ve soruşturma çağrısında bulunmuştu.
Dünya Sağlık Örgütü'nün başkanı Tedros Adhanom Ghebreyesus geçtiğimiz günlerde virüsün nasıl çıktığını anlamakla ilgili olarak " bunun bilimsel bir egzersiz olduğundan kimsenin şüphesi olmasın" dedi.
Wuhan'a giden Dünya Sağlık Örgütü ekibinin, virüsün ortaya çıktığı yer olduğu söylenen hayvan pazarını araştırması bekleniyordu fakat pazarın salgının kaynağı olma ihtimalinin oldukça düşük olduğu ortaya çıktı.
Virüsün yarasadan ortaya çıktığı söyleniyordu fakat bilim insanları virüsün başka bir hayvandan muhtemelen pangolinlerden insana bulaştığını öne sürüyor.
Trump yönetimi, virüsün Wuhan viroloji laboratuvarından yayılmış olduğuna dair fikirler ortaya atmıştı ancak iddialar Çin tarafından şiddetle reddedilmişti.
Geçtiğimiz hafta Amerika Dışişleri Bakanlığı, enstitüdeki bazı araştırmacıların salgının ortaya çıkmasından birkaç hafta önce Covid-19 semptomları gösterdiğini iddia etti.
Çin, virüsün kendi sınırları içinde ortaya çıktığı fikrini reddediyor ve başka yerlerden Çin’e ithal gelen deniz ürünlerinden ülkeye giriş yapmış olabileceği fikrini savunuyor.
VİRÜSÜN ANA MERKEZİ AVRUPA
Kayıtlara göre hükümet, Çin Bilimler Akademisi bilim insanı Bi Yuhai'ye 1,5 milyon RMB (230,000$) verdi. Yuhai'nin ortak yazarı olduğu bir makale, haziran ayında Pekin pazarındaki salgının Avrupa'dan gelen dondurulmuş balık paketlerinden kaynaklanmış olabileceğini söyledi.
Çin'in devlet kontrolünde bulunan medyası, Wuhan'daki ilk salgının yurtdışından ithal gelen deniz ürünleriyle başlamış olabileceği göstermek için teoriyi kullandı. Fakat bu teoriler Uluslararası Bilim insanları tarafından çürütüldü.
Dünya Sağlık Örgütü, insanlara paketlenen gıda yoluyla Covid-19 bulaşma ihtimalinin pek olmadığını ve Covid-19'un Çin'de başlamadığını öne sürmelerinin 'oldukça spekülatif' olduğunu söyledi. Çin bilimler akademisi bilim insanı Bi Yuhai, röportaj isteklerine yanıt vermedi.
Temmuz ayında yazılmış olan fakat Kasım ayında yayınlanan Dünya Sağlık Örgütü raporu, Çinli yetkililerin Aralık 2019'da Wuhan dışında da beş vaka da dahil olmak üzere toplamında 124 vaka tespit ettiklerini ortaya koydu.
Dünya Sağlık Örgütü ekibinin Çin ziyaretinin hedeflerinde, Aralık ayından önceki hastane kayıtlarının da incelenmesi yer alıyor.
Dünya Sağlık Örgütü ekibinin üyesi olan bir koronavirüs uzmanı Peter Daszak, 'Salgının kaynağını gizlemek bilim için yapılan büyük bir kötülüktür. Hepimiz bu salgının bir parçasıyız, bunu anlayana kadar, bu problemden asla kurtulamayacağız.' dedi.
Öte yandan Çin hükümeti iddialarla ilgili yorum yapmayı reddederken, Pekin yönetimi ‘gerçekler öğrenildiğinde’ açıklama yapılacağını söyledi.
Pekin, salgından sonra normalleşmeyi büyük bir zafer olarak lanse etmiş ve Çin ekonomisi 2020'de büyüyen tek büyük ekonomi olmuştu.
